De verschillende soorten verlof

Ben je in verwachting of ga je trouwen? Als werknemer heb je het recht om verschillende soorten verlof op te nemen. Maar welke soorten verlof zijn er eigenlijk? En hoe gaat dit in zijn werking? Lees hier in onderstaand artikel meer over.

Verlof is op te splitsen in verschillende soorten:

• Betaald verlof:
  • Wettelijk verlof
  • Bijzonder verlof
• Onbetaald verlof

Betaald verlof

Onder het betaalde verlof vallen de soorten wettelijk verlof en bijzonder verlof.

1 wettelijk verlof

Wettelijk verlof zegt het al: het is geregeld in de wet. Wel kunnen er in een cao of arbeidsovereenkomst afspraken staan die de wettelijke verlofregeling aanvullen of daarvan afwijken.
Soorten wettelijk verlof:

• vakantiedagen;
• zwangerschapsverlof en bevallingsverlof;
• geboorteverlof;
• adoptieverlof of pleegzorgverlof;
• zorgverlof (kortdurend);
• Calamiteitenverlof en kort verzuimverlof.

1.1 Vakantiedagen

Vroeger had je als werknemer geen vrije dagen. In 1966 hebben werknemers dit afgedwongen omdat zij ook graag betaalde vakantie dagen op wilden nemen. Daarom heeft iedereen recht op vakantiedagen, ongeacht hoeveel uur je per week werkt. Er zijn twee soorten vakantiedagen: wettelijke en bovenwettelijke. De wettelijke vakantiedagen liggen vast in de wet. Daarnaast krijg je meestal ook nog extra bovenwettelijke vakantiedagen. Dit staat in je contract of cao.

Als je werkt via een uitzendbureau en je hebt een fase A contract dan bouw je jouw vakantiedagen op in geld. Op jouw loonstrook staat vermeld hoeveel geld jij hebt opgebouwd voor je vakantiedagen.

Wanneer je een fase B contract hebt, dan bouw je jouw vakantiedagen op in uren. Het aantal opgebouwde uren staat vermeld op je loonstrook.
Heb je vragen over waar je de stand van jouw vakantiedagen terug kan vinden, neem dan altijd contact op met de salarisadministratie, zij kunnen jou precies uitleggen waar je welke gegevens terug kan vinden.

Wettelijke vakantiedagen

Wettelijke vakantiedagen worden gebaseerd op het aantal uur dat je per week werkt. De uren die je opbouwt per jaar zijn altijd 4 keer het aantal uren dat je per week werkt. Deze kun je weer omrekenen naar dagen. In de onderstaande tabel zie je hoe dat werkt:

Werkuren per week	Vakantie uren per jaar	Vakantiedagen per jaar
40	160	20
36	144	18
32	128	16
24	96	12
12	48	6

Je bouwt deze dagen dus na verloop van tijd op. Het kan zo zijn dat je niet al je wettelijke vakantiedagen opmaakt. In dat geval zijn ze het volgende jaar nog 6 maanden geldig (tot 1 juli dus). Daarna vervallen deze. Ook hiervoor geldt dat er in je arbeidscontract of cao kan staan dat wettelijke vakantiedagen langer geldig zijn. Je kunt wettelijke vakantiedagen niet laten uitbetalen (alleen bij ontslag).

Bovenwettelijke vakantiedagen

Bovenwettelijke vakantiedagen zijn dus extra vakantiedagen die je bovenop het wettelijk minimum ontvangt. Dit is in de cao geregeld. Bovenwettelijke vakantiedagen kunnen ook leeftijds- of seniorendagen zijn (maar geen ATV-dagen).
In de cao voor uitzendkrachten (de ABU cao), is dit op dit moment niet van toepassing. Mogelijk komt dit in de toekomst wel weer terug in de cao.

De bovenwettelijke vakantiedagen hoeven niet in hetzelfde jaar gebruikt te worden. Deze blijven maximaal tot 5 jaar geldig. In tegenstelling tot wettelijke vakantiedagen kun je bovenwettelijke vakantiedagen wel uit laten betalen, maar dit moet dan wel in je cao of arbeidsovereenkomst vastgelegd zijn. In de ABU cao staat vermeld dat een uitzendkracht deze kan aanvragen bij het uitzendbureau om die uit te laten betalen.

1.2 Zwangerschapsverlof en bevallingsverlof

Verlof

Ben je werkzaam bij een werkgever en verwacht je in deze periode een kind? Dan heb je in deze periode recht op zwangerschapsverlof (de periode voor de bevalling) en bevallingsverlof (de periode na de bevalling). Dit verlof duurt totaal minimaal 16 weken. Het zwangerschapsverlof gaat tussen de 4-6 weken voor de uitgerekende datum in (de flexibiliseringsperiode). Het bevallingsverlof gaat in na de bevaldatum. Je hebt recht op minimaal 10 weken bevallingsverlof. Bijvoorbeeld: je zwangerschapsverlof gaat 6 weken voor de uitgerekende datum in, dan heb je na de bevalling nog 10 weken bevallingsverlof.

Wanneer de baby na de uitgerekende datum wordt geboren, dan tel je de dagen tussen de geboorte en de uitgerekende bevallingsdatum op bij de termijn van 16 weken. De totale verlofperiode duurt dan langer dan 16 weken. Bijvoorbeeld: je stopt 6 weken van te voren met werken, de baby wordt 2 weken na de uitgerekende datum geboren. Dan heb je totaal 8 weken zwangerschapsverlof en nog de minimale 10 weken bevallingsverlof. Totaal dus 18 weken verlof.

Bij een tweeling of meerling gelden er aangepaste regels.

Het zwangerschapsverlof en bevallingsverlof wordt door het UWV betaald. Jouw werkgever kan ervoor kiezen om het geld naar hun over te laten maken, dan verandert er voor jou niks en krijg jij via jouw werkgever gewoon op de normale manier doorbetaald zoals je gewend bent. Of het UWV betaalt jou uit. Wanneer zij betalen en hoeveel dat is afwijkend van jouw werkgever. Het UWV betaald namelijk ook direct jouw vakantiegeld uit.

Extra verlof

Als de pasgeboren baby na de bevalling langer dan een week in het ziekenhuis heeft gelegen, dan kun je bij je werkgever extra verlof aanvragen. Het bevallingsverlof wordt dan verlengt, zodat de moeder in deze periode de gelegenheid krijgt om de baby thuis te verzorgen na het ontslag uit het ziekenhuis.

Ziekte

Als je zelf ziek raakt tijdens je zwangerschap of tijdens je verlof door klachten van je zwangerschap, dan kan je hier een ziektewetuitkering voor krijgen. Deze uitkeren wordt dan ook door het UWV of werkgever betaald.

Vakantiedagen

De opbouw van vakantiedagen gaat tijdens de periode van het verlof gewoon door. Een werkgever mag niet vragen om vakantiedagen op te nemen voor het verlof. Als je in fase A werkt via een uitzendbureau, dan krijg je vaak het zwangerschaps- en bevallingsverlof van het UWV uitbetaald. Zij betalen dan ook direct je vakantiegeld en vakantiedagen uit.

1.3 Geboorteverlof

Per 1 januari 2019 is de WIEG (Wet Invoering Extra Geboorteverlof) in gang gezet. Hiermee krijgt de partner van de bevallen persoon een complete werkweek vrij naar ratio van het aantal uren dat je werkt. Werk je 5 dagen van 8 uur? Dan krijg je 40 uren vrij. Werk je 3 van dagen 8 uur? Dan krijg je er 24 vrij. De dagen van het geboorteverlof mogen per direct worden opgenomen, maar deze mogen ook verspreid worden opgenomen binnen de eerste vier weken na de bevalling.

Tijdens dit verlof wordt het volledige loon doorbetaald.

Vanaf juli 2020 staat er in de nieuwe wetgeving ook geregeld dat de partner in het eerste half jaar na de geboorte van de baby nog eens vijf weken extra geboorteverlof mag opnemen. In die periode geldt er het recht op een uitkering ter hoogte van 70% van het dagloon vanuit het UWV.

1.4 Adoptieverlof of pleegzorgverlof

Adoptieverlof is er voor werknemers die een kind adopteren. Adoptieverlof geeft de adoptieouders en het adoptiekind de kans om aan elkaar wennen. Bij het opnemen van een pleegkind in een gezin bestaat daarnaast recht op pleegzorgverlof. Deze vormen van verlof gelden voor beide ouders.

De periode van verlof waar recht op is, is maximaal 6 weken. U moet het verlof wel binnen een tijdsbestek van 26 weken opnemen: vanaf 4 weken voor de komst van uw adoptie- of pleegkind tot en met 22 weken erna.

Als adoptieouders of pleegouders kun je een adoptie-uitkering of pleegzorguitkering krijgen van het UWV. Deze uitkering bedraagt 100% van het maximum dagloon. Bij een loon dat hoger is dan dit vastgestelde bedrag kan het dus zijn dat je inkomen van die periode lager is dan je gewend bent.

2 Verlofrechten

Alles omtrent verlofrechten staat beschreven in de cao, de arbeidsovereenkomst of het bedrijfsreglement. Hier staat beschreven wanneer je recht hebt op een doorbetaling en wanneer niet.

In de ABU cao staat geregeld welke verlofrechten een uitzendkracht heeft in fase A, B en C.

2.1 Feestdagen

Onder algemeen erkende feestdagen, voor zover deze niet vallen op zaterdag en/of zondag, wordt verstaan:

• Nieuwjaarsdag
• Tweede Paasdag
• Hemelvaartsdag
• Tweede Pinksterdag
• Beide Kerstdagen
• Koningsdag of daarvoor in de plaats tredende dag, en
• Bevrijdingsdag in lustrumjaren.

Voor feestdagen bouw je in fase A een potje feestdaguren voor op. Deze zijn terug te vinden op je loonstrook. Wanneer je een heel jaar fulltime werkt, dan kan je elke nationale feestdag vanuit dit potje laten doorbetalen.

In fase B en C krijg je de feestdagen uitbetaald van je uitzendbureau, hier bouw je niet een apart potje voor op. Het uitzendbureau kijkt hoeveel uur jij in de afgelopen 13 weken gemiddeld hebt gewerkt en dat krijg jij voor die feestdag dan uitbetaald. Mits dit uiteraard op een werkdag valt.

Werken op een feestdag?

Krijg je dan extra salaris voor het werken op feestdagen? De wet zegt hier niets over. Dit is dus niet verplicht, behalve als dit in de cao staat, en in veel cao’s staan wel regels over een toeslag op bepaalde feestdagen. Bijvoorbeeld vijftig tot honderd procent boven op het uurloon.

2.2 Kort verzuim, geboorteverlof en bijzonder verlof

De uitzendkracht heeft recht op kort verzuim. Dit betekent dat je recht hebt op doorbetaling wanneer de uitzendkracht verhinderd is zijn werk te verrichten. In de ABU cao staat vermeld wanneer je recht hebt op bijzonder verlof en hoeveel dagen je hiervoor krijgt. In fase A bouw je hier een apart potje voor op, waaruit je dit kan laten uitbetalen. Wanneer je hier niet genoeg uren hebt staan, dan kan je er voor kiezen om dit aan te vullen vanuit je vakantie uren.

In fase B en C krijg je deze dag(en) van het uitzendbureau uitbetaald. Hier heb je dus ook geen potje voor opgebouwd.

2.3 Verlof en sollicitatie

Je hebt geen recht op (betaald) verlof om te solliciteren. Als je op sollicitatiegesprek mag tijdens werktijd, dan dien je hiervoor vakantieuren op te nemen. In een cao of bedrijfsreglement kunnen uiteraard andere afspraken staan. De (reis)kosten die je maakt om naar je sollicitaties toe te gaan zijn ook voor eigen rekening.

Onbetaald verlof

Wettelijk recht

Als je voor een langere periode niet of minder werkt kun je onbetaald verlof opnemen. De Wet arbeid en zorg (WAZO) voorziet twee vormen van onbetaald verlof waarop werknemers wettelijk recht hebben. Dit zijn ouderschapverlof en langdurend zorgverlof. Door de meeste werknemers wordt dit verlof opgenomen om bijvoorbeeld meer tijd te kunnen besteden aan de opvoeding van kinderen, of om voor een langere tijd voor een ziek familielid te zorgen. Tijdens deze twee soorten verlof wordt het salaris volgens de wet niet doorbetaald. Ook hiervoor geldt dat er in de cao of arbeidsovereenkomst afspraken kunnen staan over (gedeeltelijke) doorbetaling van het loon.

Niet wettelijk geregeld

Maar onbetaald verlof kan ook worden opgenomen om er een tijdje tussenuit te gaan. Dit kan zijn om tot rust te komen, een studie te doen of een lange reis te maken. Voor deze genoemde vormen van onbetaald verlof bestaat geen wettelijke basis. Een werkgever is dan ook niet verplicht om dit verzoek goed te keuren, tenzij hier afspraken over in de coa van jouw branche staan. Ook hier is geen doorbetaling verplicht, tenzij dit ook in de cao beschreven staat.

Gevolgen onbetaald verlof

Opnemen van onbetaald verlof kan gevolgen hebben voor bijvoorbeeld toeslagen, pensioen en vakantiedagen. Zo bouw je geen vakantiedagen op tijdens het onbetaald verlof, bouw je tijdelijk geen of minder pensioen op, maar blijf je wel verzekerd voor ziektekosten. De arbeidsovereenkomst loopt tijdens deze periode wel door.

Ouderschapsverlof

Ouderschapsverlof is het recht op extra (onbetaalde) tijd om aan kinderen te besteden. Dit is vastgelegd in de Wet arbeid en zorg en geldt voor zowel mannen als vrouwen. Het verlof bedraagt 26 keer het aantal werkuren per week (26 weken). Zij kunnen het verlof opnemen totdat hun kind 8 jaar wordt.

Opname

Er kan voor gekozen worden om het verlof aaneengesloten voor de 26 weken (6 maanden) op te nemen, maar een 50/50 verdeling van verlof en werken is gebruikelijk. Het verlof duurt in dat geval dan twaalf maanden. Wordt het verlof opgenomen over een periode langer dan twaalf maanden? Dat kan, maar als het verlof achttien maanden of langer duurt, dan heeft dit gevolgen voor de WW-uitkering.

Per kind

Ouderschapsverlof gaat per kind. Dit betekent dat bij de geboorte van een tweeling of bij gelijktijdige adoptie van meerdere kinderen beide ouders dus voor ieder kind afzonderlijk verlof kunnen opnemen.
Nieuwe regeling
Vanaf 2 augustus 2022 krijgen werknemers recht op negen weken betaald ouderschapsverlof. Tijdens die periode ontvangen je een uitkering van het UWV die 70 procent van het dagloon bedraagt.